Goong, Chinh trong Goong, Chinh trong đời sống của người S'Tiêng sống của người S'Tiêng

Thứ ba - 10/09/2019 05:01 1.275 0
Goong, Chinh, Goong Xơn Gănt hay còn gọi là Cồng, Chiêng không chỉ là một nhạc cụ đơn thuần mà còn là tài sản vô giá, văn hóa tiêu biểu của người S’ Tiêng sinh sống trên mảnh đất Bình Phước. Goong, Chinh được người S’ Tiêng lưu giữ, sáng tạo trong suốt quá trình lao động sản xuất, được kế thừa qua nhiều thế hệ.
Trước khi mang Goong, Chinh ra biểu diễn trong các dịp nghi lễ, lễ hội, người S’ Tiêng phải làm lễ cúng Thần, lễ vật cúng thường có gồm có gà, cơm ống (Spiêng prong),  rượu cần…

Goong, Chinh của người S’Tiêng gồm có hai loại: Goong (Cồng) có 5 loại có độ lớn khác nhau, mặt có núm, cái lớn nhất có kích thước khoảng 58 đến 62 cm chủ yếu phổ biến ở nhóm người Bu Đel, Chinh (Chiêng) phổ biến ở nhóm người S’ Tiêng Bù Lơ gồm có 6 cái, cái lớn nhất có kích thước 42 đến 46 cm và nhỏ nhất có kích thước 26cm.

Nếu Cồng chiêng Tây Nguyên người đánh chủ yếu là nam giới thì với người S’ Tiêng đánh Goong, Chinh có cả nam và nữ. Người đàn ông thường đóng khố, phụ nữ mặc váy ngắn, đi chân đất, dùng tay đấm mặt Chinh, dùng dùi để đánh vào mặt chính Goong.
Goong, Chinh, Goong Xơn Gănt hay còn gọi là Cồng, Chiêng không chỉ là một nhạc cụ đơn thuần mà còn là tài sản vô giá, văn hóa tiêu biểu của người S’ Tiêng sinh sống trên mảnh đất Bình Phước. Ảnh: baobinhphuoc.com.vn

Ngày xưa, mỗi lần mang Goong, Chinh ra đánh trong các dịp lễ hội của đồng bào, Goong, Chinh được bôi máu của các con vật như trâu, gà hoặc được rửa qua rượu cần, mục đích để Goong, Chinh phát ra âm thanh, tiết tấu chuẩn, giai điệu nhịp nhàng, do lâu ngày Goong, Chinh không được đánh.

Khi biểu diễn người đánh xách Goong, Chinh bằng tay trái, tay phải đấm, đánh dùi vào mặt Goong, Chinh, lưng hơi khom, đoàn người tạo thành một hàng đi vòng quanh đống lửa, cây nêu theo chiều vận động của mặt trời ngược chiều kim đồng hồ, dàn âm thanh Goong, Chinh có cấu trúc khá chặt chẽ, mỗi chiếc Goong, Chinh trong dàn, tùy  theo vị trí đánh nhưng phải phù hợp với trật tự , chặt chẽ về cao độ, sắc thái, tính chất âm thanh nhịp điệu, tiết tấu khi hòa tấu vào dàn Goong, Chinh.

Trong phấn lớn những sinh hoạt nghi lễ và lễ hội của người S’ Tiêng Goong, Chinh chiếm một vị trí quan trọng, Goong, Chinh gắn bó vòng đời người S’Tiêng từ lúc sinh ra cho đến trưởng thành, về với tổ tiên, từ trong chiến đấu đến lao động sản xuất.

Khi chào đời, đứa trẻ đã được thưởng thức âm thanh của tiếng Goong, Chinh trong lễ thổi tai. Khi lớn lên tiếng Goong, Chinh theo người S’Tiêng trong lễ cột chỉ tay, lễ trưởng thành, lễ mừng sức khỏe,….

Khi biểu diễn người đánh xách Goong, Chinh bằng tay trái, tay phải đấm, đánh dùi vào mặt Goong, Chinh, lưng hơi khom, đoàn người tạo thành một hàng đi vòng quanh đống lửa, cây nêu theo chiều vận động của mặt trời ngược chiều kim đồng hồ. Ảnh: baobinhphuoc.com.vn

Trong hôn nhân của người S’Tiêng, trai gái tìm đến nhau thông qua tiếng Goong, Chinh để gửi gắm, giãi bày  những tâm tư, tình cảm,  vừa là sính lễ, nhạc cụ tạo không khí vui tươi, rộn ràng trong ngày tổ chức lễ cưới:

Bùng! Bùng! Bùng/Tiếng Goong bay qua mười sông/Để thông báo: Gia đình nhà trai chúng tôi có nhiều Goong, Chinh/Có nồi to,nồi nhỏ/Có Chinh kêu rất rõ/Có Goong kêu rất vang.

Trong đám tang, khi người S’ Tiêng nằm xuống đánh 3 tiếng liền không nghỉ mà vẫn vang xa thì đó là dấu hiệu trong buôn sóc có đám tang. Goong, Chinh như tiếng khóc than tưởng nhở về người đã khuất và thông điệp nhắn nhủ người ở lại trong gia đình, gắn bó, quan tâm đến nhau.

Goong, Chinh còn xuất hiện trong các nghi lễ liên quan đến vòng sinh trưởng của cây trồng như  lễ trỉa hạt, lễ mừng lúa trưởng thành, lễ thu hoạch lúa, lễ rước hồn lúa về kho, lễ lên nhà lúa, lễ mừng lúa mới, lễ cầu mưa… Âm thanh của Goong, Chinh như là nhạc cụ thiêng, một nhịp cầu nối giữa con người với  thế giới thần linh…

Trong các nghi lễ và lễ hội cộng đồng như lễ lập làng, lễ dựng nhà, lễ mừng nhà mới, lễ mừng chiến thắng, lễ đón năm mới, Goong, Chinh được vang lên để cầu xin thần Yang Liêng, thần trời, thần đất, thần núi, thần nước, thần sông suối phù hộ cho dân làng  sức khỏe, mùa màng tốt tươi, vạn vật sinh sôi nảy nở. Âm thanh tiếng Goong, Chinh hòa quyện cùng với  tiếng kèn, sáo trong những vũ điệu múa uyển chuyển, đa dạng làm cho không khí trong các nghi lễ, lễ hội  thêm tưng bừng, sôi nổi và linh thiêng. Tiếng Goong, Chinh cứ bập bùng, cùng với đôi tay mềm dẻo, bước chân nhịp nhàng, rộn rã hết giờ này đến giờ khác, vang xa cả một vùng núi rừng.

Trong các nghi lễ và lễ hội cộng đồng như lễ lập làng, lễ dựng nhà, lễ mừng nhà mới, lễ mừng chiến thắng, lễ đón năm mới, Goong, Chinh được vang lên để cầu xin thần Yang Liêng, thần trời, thần đất, thần núi, thần nước, thần sông suối phù hộ cho dân làng  sức khỏe, mùa màng tốt tươi, vạn vật sinh sôi nảy nở. Ảnh:baobinhphuoc.com.vn

Không gian văn hóa Goong, Chinh của người S’ Tiêng là một trong những hiện tượng văn hóa đặc sắc trong đời sống văn hóa vật chất, tinh thần trong cộng đồng các dân tộc sinh sống trên mảnh đất Bình Phước. Goong, Chinh của người S’ Tiêng đã và đang góp phần quan trọng cho văn hóa âm nhạc Việt Nam những sắc thái đa dạng, phong phú, mới mẻ. 

Theo thegioidisan.vn

Tổng số điểm của bài viết là: 5 trong 1 đánh giá

Xếp hạng: 5 - 1 phiếu bầu
Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

lich cong tac
 

2942

Phổ cập bộ nhận diện Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2023

Thời gian đăng: 12/10/2023

lượt xem: 328 | lượt tải:104

số 88

HƯỚNG DẪN Đẩy mạnh tuyên truyền, triển khai thực hiện Chỉ thị số 23- CT/TW, ngày 25/5/2023 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trong tình hình mới

Thời gian đăng: 02/08/2023

lượt xem: 468 | lượt tải:121

267-CV/ĐU

về việc tiếp tục tăng cường công tác phòng, chống dịch covid 19 và tuyên truyền kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Phùng Chí Kiên (18/5/1901 - 18/5/2021)

Thời gian đăng: 11/05/2021

lượt xem: 760 | lượt tải:457

2893/SVHTTDL-VH

V/v tuyên truyền kỷ niệm 60 năm thảm họa da cam ở Việt Nam

Thời gian đăng: 05/11/2020

lượt xem: 1066 | lượt tải:288

2894/SVHTTDL-VH

V/v tuyên truyền kỷ niệm 90 năm ngày thành lập Mặt trậng Dân tộc Thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Thời gian đăng: 05/11/2020

lượt xem: 973 | lượt tải:262
xtvc
svh
svh
20 3THBP
Thống kê
  • Đang truy cập7
  • Hôm nay202
  • Tháng hiện tại3,544
  • Tổng lượt truy cập662,958
Liên kết website
Phóng sự ảnh
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây